All at once

Jednym z częstych motywów napędzających akcję XVIII i XIX-wiecznych oper była zmiana tożsamości. Postacie przebierają się, zakładają maski, podszywają się za kogoś innego. Czasem by uwodzić, czasem, by przyjść komuś z pomocą – zmieniają płeć lub klasę społeczną, by odwrócić bieg wydarzeń. W efektownych, choć czasem całkiem groteskowych podmianach drzemie potencjał płynnego ruchu, przemieszczającego osobowość protagonistek i protagonistów. To rzeczywistość karnawału, w którym zasady rządzące hierarchicznym i klasowym społeczeństwem zostają tymczasowo zawieszone, ustępują nowym rozwiązaniom, które próbują wynegocjować swoje miejsce w zastanym porządku.

Karol Szczur od lat bada procesy, w ramach których normy ulegają erozji, przynależności zmieniają się, a hierarchie przynajmniej potencjalnie mogą się odwrócić. Dynamikę późnego kapitalizmu przełącza na tryb karnawałowy, jeszcze bardziej intensyfikując procesy, którymi rządzi się jego wirtualna ikonografia. Czyniąc to, sięga po najbardziej pierwotne narzędzie modyfikujące tożsamość – maskę. Używana w prastarych rytuałach, maska jest jednym z najbardziej podstawowych elementów tworzenia fikcji i spekulacji. Zakrywając twarz, wytwarza nową potencjalność, nowe relacje, nowe stosunki międzyludzkie.

Maski Karola Szczura są maskami późnej nowoczesności, przekazywanej nam łańcuchami zapośredniczonych wyobrażeń wyjętych z mediów społecznościowych, filmów, seriali, reality TV czy reklam środków do pielęgnacji twarzy. Nigdy wcześniej wizualna obecność twarzy nie była tak dojmująca. Twarze podlegają ciągłej przemianie, trosce, są plastyczne zarówno w fizycznym, jak i wirtualnym sensie. Prezentowane na wystawie maski, czasem traumatycznie zniekształcone, czasem groteskowo przestylizowane, czasem przypominające akcesoria BDSM, budują koherentną opowieść o walce o podmiotowość. Idea maski, zyskuje tu formę pełną i brutalnie dosłowną – zmieniającą prawdziwą fizjonomię. Już sam nie wiem, kim jestem, przybierałem kilka twarzy i teraz już nawet nie wiem, która z nich miała być tą, którą chciałem nosić. W rzeczywistości współczesnego liberalnego kapitalizmu mnogość wyboru usidla tożsamość, nakazuje jej stan ciągłego napięcia i odpowiedzialności. Echa tego napięcia odnajdujemy właśnie w tych histerycznych obliczach identyfikujących człowieka przez pryzmat odległych przekształceń popkulturowych, niby w krzywym zwierciadle pokazujących jego rozbitą podmiotowość.

Twórczość artysty ma jednocześnie subwersywną i afirmatywną moc. All at Once to wystawa o spiętrzeniu znaczeń, hybrydach rzeczywistości, potencjale zmiany, ale i otaczającym nas nadmiarze, nadprodukcji i inflacji sensu. Gdy jesteś w masce, jesteś dla świata kimś innym. Czy jednak gdy ją ściągasz, twoja twarz pozostaje tym samym obliczem, co wcześniej? Czy istnieje prawda naszego wizerunku, czy raczej on sam jest kolejną, podlegającą ciągłej metamorfozie zasłoną, skrywającą nas przed spojrzeniem innego?

Karol Szczur, ur. 1990 w Kolbuszowej, ukończył malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Mieszka i pracuje w Londynie. Zajmuje się malarstwem, tkaniną artystyczną, fotografią. Brał udział w wielu wystawach i projektach artystycznych.